පාර්ලිමේන්තුවෙන් ‘හරි දේශය’ ට චෝදනා ලිපියක්!

මාධ්‍ය නිදහස සහ පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද පිළිබඳ විශ්ලේෂණය

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යුහය තුළ මාධ්‍ය නිදහස සහ පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද අතර පවතින සංවේදී සීමාව යළිත් වරක් ඉස්මතු කරමින්, “හරි දේශය” වෙබ් අඩවියට එරෙහිව රජයේ මුදල් පිළිබඳ කාරක සභාව (CoPF) විසින් නිකුත් කරන ලද නිවේදනය මගින් වැදගත් සංවාදයක් ඇති කර තිබේ. පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් කාර්යාලය විසින් 2025 නොවැම්බර් 20 දිනැතිව යවන ලද ලිපිය මගින්, “හර්ෂ ද සිල්වා මාලිමාවේ උවමනාකම් ඉටු කරන්නෙක්ද? – සැකයේ වෙළඳ පොළ!” යන ශීර්ෂය යටතේ පළ වූ පුවත සම්බන්ධයෙන් විමසා ඇත.

හර්ෂ ද සිල්වා මාලිමාවේ උවමනාකම් ඉටු කරන්නෙක්ද? – සැකයේ වෙළඳපොළ!

(උක්තගත ලිපිය)

මෙහිදී කාරක සභාව අවධාරණය කර ඇත්තේ, මෙමගින් කාරක සභාවේ ව්‍යවස්ථාපිත වගකීම විවේචනයට ලක් කර ඇති බවත්, පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතුවලට සෘජු බලපෑමක් කිරීමට උත්සාහ කර ඇති බවක් පෙනී යන බවත්, එමෙන්ම 1953 අංක 21 දරන පාර්ලිමේන්තු (බලතල හා වරප්‍රසාද) පනත යටතේ දඬුවම් ලැබිය හැකි වැරදි කිහිපයක් සිදු කර ඇති බවත්ය. කාරක සභාවේ සභාපති ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා මහතාගේ නියෝගය පරිදි, ඉදිරියේදී නිවැරදි තොරතුරු පමණක් පළ කරන ලෙසත්, පනතේ සීමාවන් තුළ කටයුතු කරන ලෙසත් “හරි දේශය”ට උපදෙස් දී ඇත.

මාධ්‍ය විවේචනය සහ ජනතා නියෝජිතයාගේ වගවීම

ඊට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, “හරි දේශය”වෙනුවෙන් එහි ප්‍රධාන කර්තෘ මුආස් මොහොමඩ් විසින් 2025 නොවැම්බර් 21 දිනැතිව කථානායකවරයා අමතා කරුණු පැහැදිලි කිරීමක් ඉදිරිපත් කර ඇත. එහිදී හරි දේශය අවධාරණය කර ඇත්තේ, තමන් ප්‍රශ්න කරනු ලැබුවේ කාරක සභාවේ ව්‍යවස්ථාපිත බලය නොව, එහි වත්මන් සභාපති හර්ෂ ද සිල්වා මන්ත්‍රීවරයා එම පරමාර්ථය ඉටු කිරීමට අපොහොසත් වීම පිළිබඳව බවයි.

විපක්ෂයෙන් පත් වූ CoPF සභාපති ධූරයේ මූලික අරමුණ වන්නේ රජයේ තීන්දු තීරණ විවිධ පාර්ශ්වයන්ට සාධාරණ ලෙස බලපාන්නේද යන්න සොයා බැලීම සහ අගතියක් සිදුවන්නේ නම් එය පෙන්වා දීම වුවත්, මත්පැන් නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයේ බදු නීති වෙනස්කම් සම්බන්ධයෙන් රජය ගත් තීරණයේදී සුළු පරිමාණ නිෂ්පාදකයින්ට සිදුවන අගතිය නොසලකා හැර, ඔහු රජයේ තීරණයට පූර්ණ අනුමැතිය හා එකඟතාවය පළ කර ඇති බවට “හරි දේශය” චෝදනා කරයි.

(පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් කාර්යාලය විසින් එවන ලද ලිපියට පිළිතුරු වශයෙන්, "හරි දේශය" හි ප්‍රධාන කර්තෘ, මුආස් මොහොමඩ් විසින් 2025 නොවැම්බර් 21 දිනැතිව පාර්ලිමේන්තුවේ කථානායකවරයා අමතා කරුණු පැහැදිලි කිරීමක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.)

මෙම තීරණය මගින් මහා පරිමාණ සමාගම්වලට අධිකාරී බලයක් (Monopoly) හිමි වන බව නිරීක්ෂණය වූ බවත්, විපක්ෂයේ ජනතා නියෝජිතයෙකු ලෙස පත්ව පැමිණි සභාපතිවරයාගේ මෙම “ඒක පාර්ශ්වීය ක්‍රියා මාර්ගය” තුළින් ඔහු කෙරෙහි තැබූ විශ්වාසය කඩ කර ඇති බවත් ඔවුන් පෙන්වා දෙයි. එබැවින් මාධ්‍යයක් ලෙස තමන්ට ඔහු පිළිබඳව “සැක කිරීමේ සාධාරණ හේතු” ඔහු විසින්ම නිර්මාණය කර දී ඇති බවත්, සිදුව ඇත්තේ සභාපතිවරයාගේ ක්‍රියාමාර්ගය ප්‍රශ්න කිරීම පමණක් බවත් “හරි දේශය” අවධාරණය කරයි.

වරප්‍රසාද පනතේ නීතිමය අර්ථ නිරූපණය සහ අතීත සිදුවීම්

පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් කාර්යාලය විසින් දක්වා ඇති 1953 අංක 21 දරන පාර්ලිමේන්තු (බලතල හා වරප්‍රසාද) පනත පිළිබඳව අදහස් දක්වන “හරි දේශය”, මෙම පනතේ උපලේඛනයේ (අ) කොටසේ 5 යටතේ සඳහන් වන පරිදි, එය “පාර්ලිමේන්තුවේ හෝ කාරක සභාවක යම් විවාදයක් හෝ කටයුතු පිළිබඳ යම් ව්‍යාජ හෝ අවවර්ණික වාර්තාවක් සිතාමතා පළ කිරීම” මත හෝ “මන්ත්‍රීවරයකු විසින් පවත්වන ලද යම් කතාවක් සිතාමතා වැරදි ලෙස නිරූපණය කිරීම” මත පදනම් විය යුතු බව පැහැදිලි කරයි. තවද, මෙම වරදක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මගින් දඬුවම් ලැබිය හැකි බරපතල වරදක් වීමට නම්, එම ක්‍රියාව “සිතාමතා” (Willfully) කරන ලද්දක් බව ඔප්පු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය බව ද ඔවුන් අවධාරණය කර තිබේ.

මෙම සිදුවීම මෑත ඉතිහාසයේදී රජයේ මුදල් පිළිබඳ කාරක සභාව (CoPF) සම්බන්ධ වාර්තාකරණයක් වෙනුවෙන් ‘අරුණ‘ පුවත්පතේ මාධ්‍යවේදියෙකුට වරප්‍රසාද කමිටුව හමුවේ පෙනී සිටින ලෙසට දැනුම් දුන් සිදුවීමකට ද  සමාන වෙයි. කෙසේ වෙතත්, පුළුල් මාධ්‍ය විවේචන සහ කාරක සභා සභාපතිවරයාගේ මැදිහත් වීමෙන් පසු, එකී විභාගය සඳහා කැඳවීම අත්හැර දමන ලදී.

1970 දශකයේ අග භාගයේ ‘Aththa’ වැනි පුවත්පත්වලට එරෙහිව සහ 1980 දශකය මුලදී මාධ්‍යවේදීන් සිරගත කිරීමේ සිදුවීම්, මාධ්‍ය නිදහසට එල්ල වූ බරපතල තර්ජන ලෙස සැලකිණි. ‘රාවය’ පුවත්පතට ද මෙවැනි චෝදනා එල්ල වූ අවස්ථා තිබුණද, බොහෝ විට අධිකරණයට යාමට පෙර සමථයකට පත්වීම හෝ විභාගය අත්හිටුවීම සිදුවිය. මෙම ඓතිහාසික සිදුවීම් මගින් පෙනී යන්නේ, ජනතා නියෝජිතයින්ගේ ක්‍රියාකලාපය පිළිබඳව ප්‍රශ්න කරන මාධ්‍ය වාර්තාකරණය “වරප්‍රසාද උල්ලංඝනයක්” ලෙස අර්ථකථනය කිරීමේ සංවේදී බවයි.

නිගමනය සහ සමතුලිතතාවයේ අවශ්‍යතාවය

“හරි දේශය” හි පිළිතුරු ලිපිය මගින් පැහැදිලිව පෙන්වා දෙන්නේ, ජනතා නියෝජිතයෙකු වන CoPF සභාපතිවරයෙකු විසින් සුළු ව්‍යාපාරිකයන්ට අගතියක් වන අවස්ථාවකදී රජයේ තීරණයකට පූර්ණ අනුමැතිය ලබා දීම විවේචනයට ලක් කිරීම, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මාධ්‍ය සතු මූලික අයිතියක් හා වගකීමක් බවයි. මාධ්‍යයේ වගකීම වන්නේ ජනතා නියෝජිතයින්ගේ ක්‍රියාකලාපය විමසුමට ලක් කිරීම සහ ජනතාව දැනුවත් කිරීමයි. පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් කාර්යාලය විසින් අවවාද කිරීම සහ දඬුවම් ලැබිය හැකි වැරදි පිළිබඳව අවධාරණය කිරීම වෙනුවට, CoPF සභාපතිවරයා විසින් තම ක්‍රියාකලාපය පිළිබඳව ජනතාවට සහ මාධ්‍යයට සෘජුව පිළිතුරු සැපයීම වඩාත් කාලීන අවශ්‍යතාවය බව මෙම සිද්ධිය මගින් පෙනී යයි.

මෙම සමස්ත සිද්ධියම අවධාරණය කරන්නේ, 1953 පනත වැනි නීති වත්මන් සමාජ මාධ්‍ය සහ ඩිජිටල් මාධ්‍ය අවකාශයට ගැලපෙන පරිදි විමසා බැලිය යුතු බවත්, පාර්ලිමේන්තුවේ ගෞරවය ආරක්ෂා කිරීමේ වරප්‍රසාදය සහ මාධ්‍ය නිදහස අතර නිසි සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයත්ය. හරි දේශය” විසින් නිවැරදි තොරතුරු තහවුරු කර ගනිමින්, මාධ්‍ය ආචාර ධර්ම ආරක්ෂා කරමින් කටයුතු කිරීමට කැපවීම ප්‍රකාශ කර ඇති අතර, කරුණු වඩාත් පැහැදිලි කර ගැනීම සඳහා කාරක සභා ලේකම් කාර්යාලය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට සූදානම් බවද හරි දේශය දැනුම් දෙයි.