“මෙම ගනුදෙනුව අනුමත කරන ඕනෑම නිලධාරියෙකු ඉදිරි නඩු කටයුතුවල ප්රධාන ඉලක්කය බවට පත්වනු ඇතැයි මූල්ය අපරාධ පිළිබඳ විශේෂඥයෝ අනතුරු අඟවති.”
රුපියල් බිලියන හතළිහක් වැය කරමින් ඩීසල් ඩබල් කැබ් රථ 1,775ක් මිලදී ගැනීමට රජය ගත් උත්සාහය, මේ වන විට ජාතික ප්රසම්පාදන වංචාවක් ලෙස පුපුරා ගොස් ඇති අතර, එය ශ්රී ලංකාවේ රාජ්ය නිලධාරීන්ගේ ඉරණම තීරණය කරන තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් බවට පත්ව තිබේ. නව නීතිමය රාමුව සහ දැවැන්ත මහජන විරෝධය හමුවේ, මෙම ගනුදෙනුවට අත්සන් තැබීමට ඉදිරිපත් වන ඕනෑම නිලධාරියෙකුට අනාගතයේදී පුද්ගලික නීතිමය වගකීමකට මුහුණ දීමට සිදු වන බවට මූල්ය අපරාධ විශේෂඥයන් අනතුරු අඟවයි. එම අනතුරු ඇඟවීම අද වන විට ක්රියාත්මක වන පැහැදිලි අනාවැකියක් බවට පත්වෙමින් තිබේ.
කෙටි කළ ටෙන්ඩර් කාලසීමාව සහ නීතිමය උල්ලංඝනය
මෙම අපකීර්තිමත් ටෙන්ඩරයේ ප්රධාන නීතිමය දුර්වලතාවය වන්නේ එහි කෙටි කරන ලද කාලසීමාවයි. මුදල් අමාත්යාංශය විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද මෙම ටෙන්ඩරය, ප්රකාශයට පත් කර දින දර්ශන දින 12ක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ (වැඩ කරන දින 7ක් පමණ) නොවැම්බර් 4 වන දින වසා දමන ලදී.
ජාතික ප්රසම්පාදන කොමිෂන් සභාවේ (NPC) මාර්ගෝපදේශ අනුව, මෙතරම් විශාල ජාතික තරඟකාරී ලංසු (NCB) ටෙන්ඩරයක් සඳහා අවම වශයෙන් දින දර්ශන දින 21ක ලංසු තැබීමේ කාලයක් අනිවාර්ය වේ. හිටපු මුදල් අමාත්ය රවී කරුණානායක වැනි දේශපාලඥයන් පෙන්වා දෙන්නේ නීත්යානුකූලව අවශ්ය වන දින 42ක කාලය මුළුමනින්ම නොසලකා හැර ඇති බවයි. හදිසි ප්රසම්පාදන ගණයට මෙම ටෙන්ඩරය නොගැලපෙන තත්ත්වයක් තුළ, මෙම කඩිනම් ක්රියාවලිය මඟින් ටෙන්ඩරයේ විනිවිදභාවය මුලදීම අහිමි වී ඇති බව විමර්ශන මාධ්යවේදිනී නාමිණි විජේදාස ඇතුළු මාධ්ය වාර්තා මඟින් තහවුරු කර ඇත.
2024 PFM පනත: නිලධාරියාගේ පෞද්ගලික උගුල
මෙම ක්රියා පටිපාටික උල්ලංඝනයන් තවදුරටත් උග්ර වන්නේ 2024 පොදු මූල්ය කළමනාකරණ (PFM) පනතේ බලපෑම හේතුවෙනි. මෙම පනත මඟින් රාජ්ය නිලධාරීන් ප්රසම්පාදන නීතියට අනුකූල වීමට අපොහොසත් වුවහොත්, ඔවුන්ට පුද්ගලික වගකීමක් පැවරීම සහතික කරයි.
හිටපු විගණකාධිපතිවරයෙකුගේ අදහසට අනුව, “තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටු (TEC) වාර්තාවට හෝ කැබිනට් අනුමැතියට අත්සන් කරන නිලධාරියා පෙනෙන විදිහට නීති විරෝධී ක්රියාවලියක් පෞද්ගලිකව සහතික කරයි.” PFM පනත යටතේ, එම අත්සන යුතුකම පැහැදිලිව කඩකිරීමක් ලෙස සලකනු ලබන අතර, නිලධාරියා සමස්ත මූල්ය අලාභය හා නීති කඩකිරීම සම්බන්ධයෙන් පෞද්ගලිකව වගකීමට බැඳී සිටී.
මෙම පැහැදිලි නීතිමය අනතුර හේතුවෙන්, මෙම ගනුදෙනුව අනුමත කිරීමට කිසිදු නිලධාරියෙකු ඉදිරිපත් නොවන බවට ප්රබල ආරංචි මාර්ග පවසයි. අවංක නිලධාරීන් මුහුණ දෙන්නේ නීති විරෝධී ගනුදෙනුවක් අනුමත කිරීමේ දේශපාලන පීඩනයට හෝ නව දූෂණ විරෝධී මෙහෙයුම යටතේ සිරගත වීමේ අවදානමටයි. මෙම ගොනුවක් අනුමත කිරීම යනු ඔවුන්ගේ වෘත්තීය ජීවිතය අවසන් කරන අධිකරණ කැඳවීමකට අත්සන් තැබීමක් බව ඔවුහු වටහාගෙන සිටිති.
“තනි සමාගමකට ගැළපෙන” විශේෂ පිරිවිතරයන්
නිලධාරීන්ගේ නීතිමය අවදානම තවත් උග්ර කරමින්, ටෙන්ඩරයේ සුදුසුකම් නිර්ණායක සකස් කර ඇති ආකාරය පිළිබඳව බරපතල චෝදනා එල්ල වේ. ටෙන්ඩරය සඳහා ලංසුකරුවන් සතුව රුපියල් බිලියන 10ක අවම වාර්ෂික පිරිවැටුමක් සහ තමන් සතු සේවා මධ්යස්ථාන 10ක් තිබිය යුතුය යන කොන්දේසි ඊට ඇතුළත් වේ.
මාධ්ය වාර්තා සහ වෙළඳපල විශ්ලේෂණවලට අනුව, මෙම දැඩි කොන්දේසි සපුරාලීමට හැකි වන්නේ වාහන වෙළඳපොලේ සිටින එක් විශේෂිත දේශීය සමාගමකට පමණක් බවට පුළුල්ව චෝදනා එල්ල වී ඇත. එමගින් Mitsubishi, Isuzu, Ford සහ Mazda වැනි අනෙකුත් සන්නාමයන් ආරම්භයේදීම නුසුදුසුකම් ලබන බව වාර්තා වේ. හිටපු අමාත්ය රවී කරුණානායක පෙන්වා දෙන්නේ, මෙලෙස ටෙන්ඩර් කොන්දේසි “තනි සමාගමකට වාසි වන පරිදි සකස් කිරීම” මඟින් රජයට රුපියල් බිලියන ගණනක අලාභයක් සිදු වන බවයි.
ජනාධිපතිවරයාගේ පියවර සහ විපක්ෂයේ ප්රතිචාරය
ටෙන්ඩරය වසා දමා දින තුනකට පසු ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක සිය අයවැය කතාවේදී සෑම පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙකුටම නව පිකප් රථයක් හිමි වන බවට නිවේදනය කිරීම, මෙම ගනුදෙනුවේ දේශපාලන අවදානම උච්චස්ථානයට පත් කළේය.
මෙම පියවර, දේශපාලන විපක්ෂය උදාසීන කිරීමේ සහ සමස්ත මන්ත්රී මණ්ඩලයම මතභේදාත්මක ගනුදෙනුවට සම්බන්ධ කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස විපක්ෂය විසින් හඳුනාගෙන තිබේ. ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා වැනි සමගි ජන බලවේගයේ මන්ත්රීවරුන් පෙන්වා දුන්නේ, “අල්ලස්” ලෙස මෙම ඩබල් කැබ් රථ පිළිගැනීමට විපක්ෂය සූදානම් නොවන බවයි.
චරිත හේරත්, මධුර විතානගේ, පාඨලී චම්පික රණවක, විමල් වීරවංශ, උදය ගම්මන්පිල වැනි දේශපාලන නායකයන් ටෙන්ඩරය වහාම අත්හිටුවීමට සහ විමර්ශනය කිරීමට කැඳවුම් කරමින්, රාජ්ය නිලධාරීන්ට අනුමත කිරීමේ ක්රියාවලියෙන් වැළකී සිටින ලෙස ක්රියාකාරීව උපදෙස් දෙමින් සිටිති.
මාධ්ය සහ සමාජ බලවේග ඒකරාශී වීම
ගනුදෙනුවට එරෙහිව ගොඩනැගී ඇති විමර්ශන මාධ්යවේදීන්ගේ, සමාජ සාධාරණ සංවිධානවල සහ අතෘප්තිමත් ව්යාපාරිකයන්ගේ සන්ධානය ඉතා ප්රබල වේ.
නාමිණි විජේදාසගේ නිශ්චිත වාර්තාකරණයට අමතරව, මිලින්ද රාජපක්ෂ, ඉරාජ් වීරරත්න, කැලුම් ජයසුමන, සේපල් අමරසිංහ, චාමර විජේසූරිය සහ වරුණ රාජපක්ෂ වැනි ප්රමුඛ යූ ටියුබ්කරුවන් සහ සමාජ විචාරකයින් ද විමර්ශන වෙබ් අඩවි ද මෙම පුවත මහජනතාව අතරට ගෙන යමින් සිටිති. මෙම ඒකාබද්ධ ප්රයත්නය මඟින්, නීති විරෝධී ක්රියාවලියක් නීත්යානුකූල කරන තනි නිලධාරීන්ගේ අත්සන් ඉලක්ක කර ගනිමින් අධිකරණයේදී ටෙන්ඩරයට අභියෝග කිරීමට සූදානම් වන බවට වාර්තා වේ.
සමස්තයක් ලෙස ගත් කල, මෙම ඩබල් කැබ් ගනුදෙනුව, PFM පනතේ නීතිමය කඩුව, තනි සමාගමක් ඉලක්ක කර ගත් පිරිවිතරයන් සහ දැවැන්ත මහජන විමර්ශනය යටතේ රාජ්ය නිලධාරීන් සම්පූර්ණයෙන්ම සිර කළ උගුලක් බව පැහැදිලිය. මෙම තත්ත්වය මඟින්, අනුමැතිය සඳහා වූ ගොනුවක් අද වන විට රාජ්ය සේවයේ අවදානම් සහගතම ලියවිල්ල බවට පත්ව ඇත.