විදේශ ආයෝජන සඳහා ජනාධිපති විශේෂ නියෝජිත ලෙස ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක විසින් බස්නාහිර පළාත් ආණ්ඩුකාර හනීෆ් යූසුෆ් මහතා පත් කර තිබේ.
මේ අතර හනීෆ් යූසුෆ් මහතා, ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක විසින් ‘විදේශ ආයෝජන සඳහා ජනාධිපති විශේෂ නියෝජිත’ ලෙස පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් පැන නගින ව්යවස්ථාමය ගැටලුව, නව රජය නීතියේ ආධිපත්යයට දක්වන කැපවීම පිළිබඳ බරපතල ප්රශ්න මතු කර තිබේ.
ඒ අනුව ශ්රී ලංකා ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ පැහැදිලි ‘තහනමක්’ තිබියදී, ජනාධිපතිවරයා විසින්ම එම ව්යවස්ථාව උල්ලංඝනය කරමින් පත්කිරීමක් සිදුකර ඇති බවට නීතිමය හා දේශපාලන විවේචන එල්ල වෙමින් ඇත.
1. නීතිමය රාමුව – ආණ්ඩුකාරවරයාට ද්විත්ව ධුර දැරීමේ තහනම
හනීෆ් යූසුෆ් මහතාගේ නව පත්කිරීමේ නීත්යානුකූලභාවය සෘජුවම විමසන ප්රධාන ව්යවස්ථාමය විධිවිධානය වන්නේ ශ්රී ලංකා ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 154 (7) වගන්තිය යි.
1.1. 154 (7) වගන්තියේ පැහැදිලි විධිවිධානය මෙසේය.
“එසේ ධූරය බාරගත් විට ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවෙන් ඇතිකරන ලද හෝ පිලිගන්නා ලද වෙනත් යම් ධූරයක් ආණ්ඩුකාරවරයෙකු විසින් දැරීම අවසන් වන අතර, ඔහු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙක් වේ නම් පාර්ලිමේන්තුවේ සිය අසුනින් ඉවත් විය යුත්තේය. ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් වෙනත් කවර වූ හෝ ලාභදායී වූ ධූරයක් හෝ තනතුරක් නොදැරිය යුත්තේ ය.”
1.2. නීතිමය අර්ථ නිරූපණය
- නිරපේක්ෂ තහනම: මෙම වගන්තියෙන් ආණ්ඩුකාරවරයාට පනවා ඇත්තේ පුළුල් හා නිරපේක්ෂ තහනමකි. එහි මූලික අරමුණු වන්නේ:
- තනතුරු ගැටුම් වැළැක්වීම (ආණ්ඩුකාරවරයා පළාත් සභාවේ ප්රධානියා ලෙස ස්වාධීනව කටයුතු කළ යුතු අතර, ජාතික මට්ටමේ තවත් විධායක තනතුරක් දැරීමෙන් රාජකාරි ගැටුමක් ඇති විය හැකිය).
- පූර්ණ කාලීන කැපවීම (පළාත් පාලන කටයුතු සඳහා පූර්ණ කාලීන කැපවීමක් සහ වගකීමක් අපේක්ෂා කිරීම).
“ලාභදායී වූ ධූරයක් හෝ තනතුරක්”: ජනාධිපති කාර්යාලය මෙය “ගරු සේවයක් ලෙස” සිදුකරන බව පැවසුවද, “විදේශ ආයෝජන සඳහා ජනාධිපති විශේෂ නියෝජිත” යනු නිසැකවම රාජ්යයක තනතුරක් (Office or Place) ලෙස සැලකේ. සෘජු වැටුපක් නොතිබුණද, නිල වාහන, කාර්යාල පහසුකම්, විදේශ ගමන් වියදම් සහ වෙනත් වරප්රසාද හිමිවේ නම්, එය “ලාභදායී” (Place of Profit) යන අර්ථකථනයට යටත් විය හැකි බවට නීති විශාරදයින් තර්ක කරති.
2. ජනාධිපති බලතල සහ ව්යවස්ථාමය පරස්පරය
පත්කිරීම සඳහා ජනාධිපතිවරයා වෙත බලය පැවරී ඇති බවට ජනාධිපති කාර්යාලය උපුටා දක්වන්නේ ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 41 (1) ව්යවස්ථාව යි.
- ව්යවස්ථා 41 (1): මෙම ව්යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයාට තම රාජකාරි සඳහා උපකාර පිණිස නියෝජිතයන්, නිලධාරීන් සහ සේවකයින් පත්කිරීමේ පොදු බලය ලැබේ.
- පරස්පරය: ජනාධිපතිවරයා සතු පත්කිරීමේ බලය ව්යවස්ථාවේ තවත් වගන්තියක් (154(7)) මගින් පනවා ඇති සීමාවන් ඉක්මවා යාමට භාවිතා කළ නොහැකිය.
- තාර්කික විවේචනය: රටේ උත්තරීතර නීතිය වන ව්යවස්ථාවේ එක් වගන්තියක් යම් තහනමක් පනවන්නේ නම්, වෙනත් වගන්තියක් යටතේ ලැබෙන බලය යොදා එම තහනම කඩ කිරීම, නීතියේ ආධිපත්යයට සෘජුවම අභියෝග කිරීමකි. මෙම පත්කිරීම ව්යවස්ථාදායකයේ නියමයන් නොසලකා හැරීමක් ලෙස නිරීක්ෂණාත්මකව විවේචනය කළ හැකිය.
3. ආයෝජන නියෝජිත ධුරයේ සහ පෞද්ගලික අංශයේ ගැටුම
හනීෆ් යූසුෆ් මහතාගේ නව ධුරය සහ ඔහුගේ පෞද්ගලික ව්යාපාරික පසුබිම අතර ඇති විය හැකි අවශ්යතා ගැටුම මෙම තත්ත්වය තවදුරටත් සංකීර්ණ කරයි.
3.1. අවශ්යතා ගැටුම (Conflict of Interest)
- හනීෆ් යූසුෆ් මහතා ගෝලීය ආයෝජන හවුල්කාරිත්වය පිළිබඳ අත්දැකීම් සහිත (තාවකාලිකව ඉල්ලා අස්වී සිටියද) පෞද්ගලික අංශයේ දැවැන්ත ව්යාපාරිකයෙකි (උදා: එක්ස්පෝ ලන්කා සමාගම).
- ඔහුට පැවරී ඇති නව වගකීම් වන්නේ:
- ජාත්යන්තර ආයෝජකයින් සහ උපාය මාර්ගික හවුල්කරුවන් සමඟ ඉහළ මට්ටමේ සංවාදයකට පහසුකම් සැලසීම.
- ප්රමුඛ ආයෝජන අවස්ථා හඳුනා ගනිමින් ඒවා වර්ධනය කර ඉදිරියට ගෙන යාම.
3. අනතුර: රටට ආයෝජන ගෙන ඒමේදී, රාජ්ය ප්රතිපත්ති සම්පාදනයේදී හෝ ආයෝජන අවස්ථා හඳුනා ගැනීමේදී, ඔහුගේ පුද්ගලික හෝ හිටපු ව්යාපාරික අවශ්යතා සහ රජයේ පොදු අවශ්යතා අතර ගැටුමක් ඇතිවීමට ඉඩ තිබේ. ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 154(7) වගන්තිය මෙවැනි විභව ගැටුම් වළක්වා ගැනීම සඳහාම පනවා ඇත.
4. ඉතිහාසයේ පූර්වාදර්ශ සහ නීතිමය ප්රවණතා
ආණ්ඩුකාරවරුන් වෙනත් ධුර දැරීම සම්බන්ධයෙන් සෘජු ශ්රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවක් ප්රසිද්ධියේ පහසුවෙන් සොයාගත නොහැකි වුවද, ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ උත්තරීතරභාවය තහවුරු කිරීමට අධිකරණය කටයුතු කළ අවස්ථා තිබේ.
ජනාධිපතිවරයාට අදාළ නීතිමය පූර්වාදර්ශය:
ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 32 (2) ව්යවස්ථාව මගින් ජනාධිපතිවරයාට ද 154(7) වගන්තියට සමානව, “වෙනත් කවර වූ හෝ ධූරයක් හෝ ලාභදායී තනතුරක් නොදැරිය යුතු” බවට තහනමක් පනවයි. ආණ්ඩුකාර ධුරයට එම නීතිමය ප්රමිතියම පවත්වා ගැනීම සඳහා 154(7) වගන්තිය ඇතුළත් කර තිබේ.
- අනෙකුත් දේශපාලනික පූර්වාදර්ශ: ශ්රී ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය තුළ, ක්රියාකාරී දේශපාලනඥයන් හෝ විශ්රාමික රාජ්ය නිලධාරීන් ආණ්ඩුකාර ධුරයට පත්වූ අවස්ථා ඕනෑ තරම් තිබුණද, ආණ්ඩුකාරවරයෙකු තනතුර දරන අතරතුරම වෙනත් ජාතික මට්ටමේ විධායක ‘විශේෂ නියෝජිත’ තනතුරක් දැරීම පිළිබඳ මෙවැනි ද්විත්ව පත්කිරීමක් 154(7) වගන්තියේ විෂය පථය යටතේ නීත්යානුකූල දැයි විවාදයට ලක්විය යුතුය.
5. නීතිය අගයන රජයේ වගකීම
නීතියේ ආධිපත්යය තහවුරු කිරීම සහ පාලනයේ උසස් ප්රමිතීන් නගා සිටුවීම අරමුණු කරගත් නව රජයක් ලෙස, මෙවැනි ව්යවස්ථාමය විධිවිධාන ඉතාමත් සුපරීක්ෂාවෙන් අනුගමනය කළ යුතුව තිබුණි.
ව්යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමේ තර්කය:
ආණ්ඩුකාර හනීෆ් යූසුෆ් මහතාගේ නව පත්කිරීම, ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 154(7) වගන්තිය සෘජුවම උල්ලංඝනය කිරීමක් බවට වන තර්කය ඉතා ප්රබල වන අතර, මෙම පත්කිරීම නීති විරෝධී බවට තර්ක කළ හැකිය.
ප්රතිවිරෝධී පණිවිඩය:
ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව නොතකා හරිමින් හොඳ චේතනාවෙන් පවා පත්කිරීම් සිදුකිරීම, “පුනරුද ආණ්ඩුව” විසින්ම “නීතියේ ආධිපත්යය තෝරා බේරා ක්රියාත්මක කිරීම” යන පූර්වාදර්ශය සමාජයට ලබා දිය හැකිය.
කෙසේ වෙතත් රාජ්යයේ යහපතට සේවය ලබා ගැනීමට වෙනත් ක්රම තිබියදී, ආණ්ඩුකාරවරයාගේ ධුරයෙන් ඉවත් නොකර අතිරේක තනතුරක් පැවරීම, නීතියට ගරු කරන රජයකට අපේක්ෂා නොකරන පියවරකි.
පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතිය
මෙම වෙබ් අඩවියේ පළවන පුවතක් හේතුවෙන් යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයක අපහසුතාවක් පැනනගින්නේ නම් හෝ යම් තොරතුරක් නිවැරදි විය යුතු යැයි යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයකට හැඟෙන්නේ නම්, ඒ වෙනුවෙන් ප්රතිචාර දැක්වීමට සම්පූර්ණ අයිතිය පවතී. harideshaya.lk නිරන්තරයෙන් නිවැරදි තොරතුරු වාර්තා කිරීමට බැඳී සිටින අතර, වෘත්තීය ආචාරධර්මවලට ගරුකරන අන්තර්ජාල වේදිකාවක් ලෙස පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතියට ගරුකරයි.
ඒ වෙනුවෙන් කරුණාකර අපට දැනුම්දෙන්න..
Email – [email protected]
WhatsApp – +94771474028