මහජනතාවට තොරතුරු ගෙන එන, ජනතාවගේ හඬ නගන මාධ්ය ක්ෂේත්රය අභ්යන්තරයේ පවතින ගැඹුරු අර්බුදයක් පිළිබඳව පහත සරෝජ් පතිරණගේ සටහන වැදගත් සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කරයි. ලංකාවේ මුද්රිත මාධ්ය කලාවේ ප්රමුඛයෙකු ලෙස සැලකෙන ‘ලංකාදීප’ පුවත්පතේ සේවක වැටුප් ප්රමාද වීම සහ ඒ හේතුවෙන් ඇති වූ උද්ඝෝෂණය මෙහි කේන්ද්රීය සිදුවීමයි.
ලංකාවේ පුවත්පත් කලාව යනු සමස්ත ජනමාධ්ය ක්ෂේත්රයේම ප්රාරම්භකයා ය. 19 වන සියවසේ අග භාගයේ බිහි වූ පුවත්පත්, සිලෝන් ගුවන්විදුලිය (වර්තමාන ශ්රී ලංකා ගුවන්විදුලි සංස්ථාව – 1925 දී පමණ ආරම්භ විය) සහ ලක්මිණ (19 වන සියවසේ මැද භාගයේ ආරම්භ වූ වැදගත් පුවත්පතකි) වැනි මුල්කාලීන පුවත්පත් සමඟින් මෙරට ජනමාධ්ය ක්ෂේත්රය ගොඩනැගිණි.
පත්තර මහගෙදර සහ මහගෙදර පත්තරය
මෙරට නූතන පුවත්පත් කලාවේ මූලාරම්භය වන්නේ ඩී. ආර්. විජේවර්ධන විසින් 1926 දී ආරම්භ කරන ලද සීමාසහිත එක්සත් ප්රවෘත්ති පත්ර සමාගම (Associated Newspapers of Ceylon Limited – ANCL) නොහොත් ලේක්හවුස් ආයතනයයි. ‘දිනමිණ’, ‘සිළුමිණ’, ‘ඩේලි නිව්ස්’ වැනි ප්රධාන පුවත්පත් ප්රකාශයට පත් කළ මෙම ආයතනය, දශක ගණනාවක් මුළුල්ලේ මෙරට පුවත්පත් කලාවේ ප්රමිතිය හා බලය නියෝජනය කළ නිසා එය සාම්ප්රදායිකව “පත්තර මහගෙදර” ලෙස හැඳින්වේ. කෙසේ වෙතත්, 1973 දී සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක රජය යටතේ ලේක්හවුස් ආයතනය ජනසතු කිරීමෙන් පසුව, එහි බහුතර හිමිකාරිත්වය (87% කට ආසන්න ප්රමාණයක්) රජය යටතට පත් විය.
වර්තමානයේ ලංකාදීප පුවත්පත ප්රකාශයට පත් කරන විජය පුවත්පත් සමාගම (Wijeya Newspapers Limited – WNL) ආරම්භ වූයේ මෙම ජනසතු කිරීමේ සිදුවීමෙන් පසුවය. ලේක්හවුස් ආරම්භක ඩී. ආර්. විජේවර්ධනගේ පුත්රයා වන රංජිත් විජේවර්ධන විසින් 1979/1980 දී WNL සමාගම ආරම්භ කරන ලදී. මෙම සමාගම පෞද්ගලිකව විජේවර්ධන පවුල සතු වන අතර, 1985 දී වසා දැමුණු ‘ටයිම්ස් ඔෆ් සිලෝන්’ සමූහයේ නාමයන් මිලදී ගැනීමෙන් පසු, 1991 දී ‘ලංකාදීප’ දිනපතා පුවත්පත ලෙස නැවත දියත් කළේය. මේ අනුව, ලංකාදීපය යනු ලංකාවේ වැඩිම අලෙවියක් සහිත පෞද්ගලික පුවත්පතක් වන අතර, එය “මහගෙදර” වූ ලේක්හවුස් ජනසතු කිරීමෙන් පසු බිහි වූ පවුලේම පෞද්ගලික ව්යාපාරයක ප්රකාශනයකි.
පුවත්පත් කලාවේ අර්බූධය
සරෝජ් පතිරණගේ ලිපිය මතු කරන අර්බුදය, ලංකාවේ මුද්රිත මාධ්ය කලාව මුහුණ දෙන බරපතල අභියෝගවල ප්රතිඵලයකි. පුවත්පත් කලාව දිනෙන් දින වැසී යෑමට හෝ බරපතල මූල්ය අර්බුදයකට මුහුණ දීමට ප්රධාන වශයෙන් හේතු වී ඇත්තේ ගෝලීය සහ දේශීය සාධකවල සංකලනයකි.
ඩිජිටල්කරණය සහ පාඨක සංක්රමණය (තාක්ෂණික අභියෝගය)
සමාජ මාධ්ය සහ අන්තර්ජාල ප්රවෘත්ති වෙබ් අඩවි මඟින් තොරතුරු ක්ෂණිකව නොමිලේ ලබා දෙන බැවින්, පාඨකයෝ දිනක් ප්රමාද වී මුදල් ගෙවා පුවත්පතක් මිලදී ගැනීමෙන් වැළකී සිටිති.
මුද්රිත මාධ්යයේ ප්රධාන ආදායම් මාර්ගය වූ දැන්වීම්, ගූගල්, ෆේස්බුක් වැනි ගෝලීය ඩිජිටල් වේදිකා වෙත සංක්රමණය වී ඇත. එමඟින් පුවත්පත් ආයතනවල ආදායම් විශාල ලෙස කඩා වැටී ඇත.
ආර්ථික හා මෙහෙයුම් පිරිවැය (මූල්ය අභියෝගය)
මුද්රණ කඩදාසි, තීන්ත සහ අනෙකුත් ආනයනික අමුද්රව්යවල මිල ඉහළ යෑම (විශේෂයෙන් ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුද හමුවේ) පුවත්පත් නිෂ්පාදන පිරිවැය දරාගත නොහැකි මට්ටමකට ගෙනැවිත් ඇත.
ලංකාදීපය සම්බන්ධයෙන් පතිරණ පෙන්වා දෙන පරිදි, පුවත්පත් ආයතනවල ප්රධාන විධායක නිලධාරීන් විසින් පුවත්පත් ව්යාපාරයෙන් පිටත ඇති අධික පාඩු ලබන විශ්වවිද්යාල හෝ හෝටල් වැනි අදූරදර්ශී ආයෝජනවලට සමාගම්වල මූල්ය ශක්තිය යෙදවීම, අර්බුදය තීව්ර කර තිබේ.
3. මානව සම්පත් අර්බුදය
ලංකාදීපයේ සහ ‘මවුබිම’, ‘Ceylon Today’ වැනි පුවත්පත්වල මාස ගණන් වැටුප් නොගෙවීම සේවක ශ්රමය සූරාකෑමේ පැහැදිලි උදාහරණයකි. මාධ්යවේදීන්ගේ සහ පුවත්පත් ශිල්පීන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වීම තුළින් ක්ෂේත්රයේ රැඳී සිටීමට ඇති උනන්දුව බිඳ වැටේ.
වැටුප් අර්බුදය, සම්පත් හිඟය සහ සේවක අපහසුතා හේතුවෙන් පුවත්පත් වාර්තාකරණයේ ගුණාත්මකභාවය සහ වෘත්තීයභාවය පිරිහීමට ලක් වේ. මෙය අවසානයේ පාඨක විශ්වාසය බිඳ දමා තවදුරටත් අලෙවිය පහත හෙළයි.
4. වෘත්තීය සහයෝගීතාවයේ බිඳ වැටීම (සාමාජීය අභියෝගය)
වෙනත් සමාජ අසාධාරණයන් ගැන හඬ නගන මාධ්යවේදීන් සහ මාධ්ය සංවිධාන, තමන්ගේම සගයන්ට සිදුවන ශ්රම කොල්ලය පිළිබඳව නිහඬව සිටීම, පුවත්පත් ක්ෂේත්රයේම තිබෙන “වෘත්තීය සහයෝගීතාවයේ අර්බුදය” පෙන්වයි. මෙම නිහඬතාව පාලනාධිකාරියට සේවක අයිතිවාසිකම් නොතකා හැරීමට අවස්ථාව සලසා දෙයි.
සරෝජ් පතිරණගේ ලිපියේ දැක්වෙන ලංකාදීපයේ සිදුවීම, ලංකාවේ මුද්රිත මාධ්ය මුහුණ දෙන තාක්ෂණික, ආර්ථික සහ කළමනාකරණ අභියෝගවල ඛේදනීය ප්රතිඵලයකි. පැරණි කීර්තියෙන් පමණක් පැවැතිය නොහැකි බවත්, මූල්ය විනයක්, ඩිජිටල් උපාය මාර්ගයක් සහ සේවක සුබසාධනයක් නොමැතිව පුවත්පත් කලාව තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙන යා නොහැකි බවත් මෙවැනි සිදුවීම් පෙන්වා දෙයි.
වැටුප් ඉල්ලා ලංකාදීප සේවකයෝ ලොක්කගේ කාර්යාලය වටලති – (සරෝජ් පතිරණ)
ලංකාදීප කියන්නේ කාලාන්තරයක් මුළුල්ලේ ලංකාවේ වැඩියෙන්ම අලෙවි වුණ පුවත්පත.
ලංකාවේ විතරක් නෙවෙයි සමස්තයක් වශයෙන් ලෝකයේ පුවත්පත් කර්මාන්තයට බලපාල තියන අර්බුදය ලංකාදීප ඇතුළු විජය පුවත්පත් සමාගමටත් බලපාල තියෙනව කියන එක රහසක් නෙවෙයි.
නමුත් සේවකයෝ කියන්නේ පත්තර අලෙවිය පහල වැටීමට වඩා සමාගමේ මූල්ය අර්බුදය තීව්ර වෙලා තියෙන්නේ විජය පුවත්පත් සමාගමේ ප්රධාන විධායක නිළධාරී ජනක රත්නකුමාරගේ අදූරදර්ශී තීරණ නිසා කියල. ඔවුන් කියන විදියට ජනක රත්නකුමාරගේ අධික පාඩු ලබන විශ්වවිද්යාල සහ හෝටල් ව්යාපෘති මේ අර්බුදයට ප්රධාන හේතුව. විශේෂයෙන්ම සමාගමේ සභාපති රන්ජිත් විජේවර්ධන වයෝවෘද්ධ නිසා දැන් සියලු තීන්දු තීරණ ගන්නේ ප්රධාන විධායක නිළධාරියා.
මේ සියල්ලේ අවසාන ප්රතිඵලය දැන් අවුරුද්දක විතර කාලයක ඉඳල සේවක වැටුප් ගෙවීම ප්රමාද වීම. ඒ වගේම ඔවුන්ට හිමි බෝනස් සහ වෙනත් දීමනාත් කපා ඇති බව තවත් චෝදනාවක්.
සේවකයිනුත්, පාලනාධිකාරියත් අතරේ මේ ගැටලුව ගැන කාලයක් මුළුල්ලේ ඔඩු දුවමින් තිබුණ අර්බුදයේ ප්රතිඵලයක් විදියට අද (ඔක්තෝබර් 23) ලංකාදීප පිටු සැකසුම් ශිල්පීන් පිරිසක් ජනක රත්නකුමාරගේ කාර්යාලය වට කරලා. අන්තිමට ප්රධාන විධායක නිලධාරියා කතුවරුන් දෙන්නෙක් කාර්යාලයට ගෙන්නාගෙන පොරොන්දු වෙලා තියෙන්නේ හෙට මේ ගැටලුවට විසඳුමක් දෙනවා කියල.
ලංකාදීපේ වගේම හිටපු ඇමති ටිරාන් අලස් ට අයත් මවුබිම සහ Ceylon Today පත්තරවලත් දැන් අවුරුදු ගාණක ඉඳල මේ සේවක වැටුප් අර්බුදය තියෙනව. කොටින්ම ඒ පුවත්පත්වල මාධ්යවේදීන්ට වැටුප් ලැබෙන්නේ මාස ගාණක් ප්රමාද වෙලා. බොහෝ ජාතික පුවත්පත්වල සමහර ප්රාදේශීය මාධ්යවේදීන්ගේ සමහර වාර්තාවලට ගෙවීමක් ලැබෙන්නෙම නැහැ.
ඒ අතරේ ජ්යෙෂ්ඨ කියල කියාගන්න සමහර මාධ්යවේදීන්ම සහෝදර මාධ්යවේදීන්ගේ වීඩියෝ, ඡායාරූප, වාර්තා සොරාගන්න අවස්ථා ගැනත් බොහෝ උදාහරණ තියෙනව. මට මතකයි ජ්යෙෂ්ඨ මාධ්ය පුහුණුකරු ආනන්ද ජයසේකර Ananda Dharmapriya Jayasekara මාධ්යවේදීන්ට වැටුප් නොගෙවීම ගැන මෑතකදී දීර්ඝ සටහනක් තියල තිබුණ.
නමුත් අවාසනාවන්තම කාරණය තමයි, ලංකාවෙත් ලෝකෙත් වෙනත් බොහෝ අසාධාරණ ගැන හඬ නගන අපි, අපේම ක්ෂේත්රයේ අපේම සහෝදර මාධ්ය සේවකයින්ගේ ශ්රමය කොල්ලකෑම ගැන නෑසූ කන්ව ඉන්න එක – ලංකාදීපයේ වැටුප් අර්බුදය හෝ මවුබිමේ මාධ්යවේදීන්ට වෙන අසාධාරණය ගැන මාධ්යවේදීන්වත්, මාධ්ය සංවිධානවත් කිසිම හඬක් නොනැගීම.
– සරෝජ් පතිරණ
2025 ඔක්තෝබර් 23
පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතිය:-
මෙම වෙබ් අඩවියේ පළවන පුවතක් හේතුවෙන් යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයක අපහසුතාවක් පැනනගින්නේ නම් හෝ යම් තොරතුරක් නිවැරදි විය යුතු යැයි යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයකට හැඟෙන්නේ නම්, ඒ වෙනුවෙන් ප්රතිචාර දැක්වීමට සම්පූර්ණ අයිතිය පවතී. harideshaya.lk නිරන්තරයෙන් නිවැරදි තොරතුරු වාර්තා කිරීමට බැඳී සිටින අතර, වෘත්තීය ආචාරධර්මවලට ගරුකරන අන්තර්ජාල වේදිකාවක් ලෙස පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතියට ගරුකරයි.
ඒ වෙනුවෙන් කරුණාකර අපට දැනුම්දෙන්න..
Email – [email protected]
WhatsApp – +94771474028