[විශේෂ විමර්ශනාත්මක වාර්තාවකි]
“දූෂණය පිටුදැකීම” සහ “පද්ධතිමය වෙනසක්” (System Change) යන ප්රධාන පොරොන්දු මත බලයට පත් වූ නව රජය යටතේ, රාජ්ය යාන්ත්රණයේ දූෂණය හෙළි කරන නිලධාරීන් ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවට ඔවුන් දඩයම් කිරීමේ බරපතල ප්රවණතාවක් කරළියට පැමිණ ඇත. මෙහි ආසන්නතම ගොදුර බවට පත්ව ඇත්තේ කොළඹ ජාතික රෝහලේ නියෝජ්ය අධ්යක්ෂ, විශේෂඥ වෛද්ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන මහතායි.
900ක ප්රතික්රියක (Reagents) ජාවාරම
ජාතික විගණන කාර්යාලය විසින් 2025 ජුනි 06 දින නිකුත් කරන ලද (අංක THO/B/NHSL/AB/AQ/2025/01) විගණන විමසුම මගින් කොළඹ ජාතික රෝහලේ සිදුව ඇති මහා පරිමාණ මූල්ය අක්රමිකතා රැසක් අනාවරණය කර ඇත. 2022 සිට 2024 දක්වා කාලය තුළ රසායනාගාර 07ක් සඳහා රුපියල් බිලියන 2.5කට අධික (රු. මිලියන 2,543) ප්රතික්රියක මිලදී ගැනීමේදී මූල්ය රෙගුලාසි බරපතල ලෙස උල්ලංඝනය කර ඇති බව එහි සඳහන් වේ.
විගණනය මගින් හෙළි වූ කම්පිත කරුණු:
- කල් ඉකුත් වූ ද්රව්ය මිලදී ගැනීම: රසායනාගාර ද්රව්ය මිලදී ගැනීමේදී ඒවායේ ආයු කාලයෙන් 85%ක් ඉතිරිව තිබිය යුතු වුවත්, ඇතැම් අවස්ථාවල මිලදී ගෙන මසකින් කල් ඉකුත් වන ද්රව්ය ලබාගෙන ඇත (උදා: ඉන්වොයිසි අංක 330114055).
- අක්රමික ගෙවීම්: Surgicare (Pvt) Ltd වැනි සමාගම් වෙත සපයන ලද ප්රමාණයට වඩා වැඩි ඒකක ප්රමාණයකට මුදල් ගෙවා ඇති අතර, Hemas Surgicals & Diagnostics ආයතනයට රුපියල් ලක්ෂ 45ක කල් ඉකුත් වූ ද්රව්ය සඳහා ගෙවීම් කර ඇත.
- නඩත්තු නොසලකා හැරීම: කෝටි ගණන් වටිනා ප්රතික්රියක ගබඩා කර ඇති රසායනාගාරවල දොරවල් මීයන් විසින් විනාශ කර තිබියදීත් ඒවා නිසි ලෙස ගබඩා නොකර කොරිඩෝවල ගොඩගසා තිබීමෙන් මහජන මුදල් විනාශ කර ඇත.
හෙළිදරව්වට එරෙහිව පළිගැනීම
වෛද්ය රුක්ෂාන් බෙල්ලන මහතා චෝදනා කරන්නේ මෙම මහා පරිමාණ දූෂණය පිළිබඳව තමා 2025 ජුනි මසදී අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාවට පැමිණිලි කිරීම නිසා, සෞඛ්ය අමාත්යාංශයේ ලේකම් වෛද්ය අනිල් ජාසිංහ මහතා විසින් තමාගෙන් පළිගන්නා බවයි.
වෛද්ය බෙල්ලන මහතා පෙන්වා දෙන්නේ මීට වසර 10කට පෙර අනිල් ජාසිංහ මහතා ජාතික රෝහලේ අධ්යක්ෂවරයාව සිටි සමයේ පටන් මෙම ප්රතික්රියක මිලදී ගැනීමේ අක්රමිකතා සිදුව ඇති බවත්, එම තොරතුරු හෙළිදරව් වීම වැළැක්වීමට තමාට එරෙහිව පදනම් විරහිත විනය පරීක්ෂණ 06ක් පවත්වා අවසානයේ ඊයේ (18) දින සිට වැඩ තහනම් කිරීමට පියවර ගෙන ඇති බවත්ය.
රජයට සහ අල්ලස් කොමිසමට එල්ල වන ප්රශ්නාර්ථ
- විසිල් බ්ලෝවර්ස් (Whistleblowers) දඩයම් කිරීම: දූෂණය හෙළි කරන නිලධාරීන් මෙලෙස දඩයම් කරන්නේ නම්, “සිස්ටම් චේන්ජ්” එකක් ගැන රජය තවදුරටත් කතා කරන්නේ කිනම් පදනමකින්ද?
- නිලධාරීන්ගේ වයස් සීමාව: සේවා කාලය අවසන් වූ (වයස ඉක්මවා ගිය) නිලධාරීන් තවදුරටත් අමාත්යාංශයේ ඉහළ පුටුවල තබාගෙන සිටීම තුළින් ඖෂධ මාෆියාව සහ දූෂිත නිලධාරීන් ආරක්ෂා කිරීමේ වුවමනාවක් පවතින්නේද?
- අල්ලස් කොමිසමේ නිහඬතාව: විගණන වාර්තා මගින් සාක්ෂි සහිතව ඔප්පු වී ඇති මෙම බිලියන ගණනක මූල්ය අපරාධය සම්බන්ධයෙන් අල්ලස් කොමිසම මෙතෙක් විධිමත් පියවරක් නොගැනීම ගැටලු සහගතය.
රටේ සෞඛ්ය ක්ෂේත්රය බිඳවැටී ඇති මොහොතක, රෝගීන්ගේ ජීවිත සමග සෙල්ලම් කරමින් කරන මෙම මහා පරිමාණ මූල්ය ජාවාරම් වහාම නැවැත්විය යුතුය. සත්යය හෙළි කරන නිලධාරීන් දඩයම් කිරීම වහාම නතර කර, අදාළ විගණන වාර්තාවල සඳහන් සියලු දූෂිතයන් ජනතාව ඉදිරියට ගෙන ඒම රජයේ වගකීමකි. එසේ නොවන්නේ නම්, මෙම රජයද පැරණි දූෂිත ක්රමයේම දිගුවක් ලෙස ජනතාව විසින් හංවඩු ගසනු ඇත.