විගණකාධිපති පුටුව හිස්වීම : දයාසිරිගෙන් අනුරට ගජමිතුරු චෝදනාවක්!

පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී දයාසිරි ජයසේකර මහතා විසින් ඊයේ (නොවැම්බර් 22) පාර්ලිමේන්තුවේදී කරන ලද ප්‍රකාශයත් සමඟ ශ්‍රී ලංකාවේ විගණකාධිපති තනතුරේ ඇති වී තිබෙන හිඩැස සහ එය වටා ගොඩනැගී ඇති දේශපාලනික අර්බුදය පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු වී ඇත.

නව පාලනය බලයට පත්වීමෙන් පසු විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව ශක්තිමත් කරන බවට පොරොන්දු වුවද, හෙට (නොවැම්බර් 23) සිට රටට ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු නොමැති තත්ත්වයක් උද්ගත වී ඇති බවට මන්ත්‍රීවරයා චෝදනා කරයි.

විගණකාධිපති පත්වීමේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය ප්‍රතිපාදන

ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 41C වගන්තිය යටතේ (20 වන සංශෝධනයට අනුව) විගණකාධිපතිවරයා පත් කිරීම සඳහා පැහැදිලි ක්‍රමවේදයක් සපයා ඇත. මෙම තනතුරට පත් කරනු ලබන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ (Constitutional Council) අනුමැතියට යටත්ව ය. එබැවින්, ජනාධිපතිවරයා යෝජනා කරන නාමය ඕනෑම දේශපාලනික බලපෑමකින් තොරව ස්වාධීනව ක්‍රියාත්මක වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ විමර්ශනයට හා අනුමැතියට භාජනය විය යුතුය. මෙම තනතුර සඳහා රාජ්‍ය අංශයේ විගණන, ගිණුම්කරණ හෝ ඒ හා සම්බන්ධ ක්ෂේත්‍රයක ප්‍රමාණවත් පළපුරුද්දක් සහ සුදුසුකම් තිබීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.

තනතුර හිස්වීම සහ වැඩබලන පත්වීම් මාලාව

දයාසිරි මන්ත්‍රීවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රකාශයට අනුව, හිටපු විගණකාධිපතිවරයා විශ්‍රාම ගොස් ඇත්තේ 2025 අප්‍රේල් 08 වන දින ය. මෙම හිස්වීමත් සමඟ, නව පත්වීමක් සිදුවන තෙක් තාවකාලික විධිවිධාන යටතේ අදියර දෙකකින් වැඩබලන විගණකාධිපතිවරුන් පත් කර ඇත.

• පළමුව: දින 14 කට වැඩබලන පත්වීමක්.
• දෙවනුව: 2025 අප්‍රේල් 23 සිට තවත් දින 30 කට වැඩබලන පත්වීමක්.

ස්ථිර පත්වීමක් ලබා දීමට ආණ්ඩුව අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් මෙම තාවකාලික වැඩබලන පත්වීම් මාලාව ක්‍රියාත්මක වී ඇති බව පැහැදිලිය.

‘ගජමිතුරු‘ චෝදනාව සහ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ විරෝධය

වැඩබලන පත්වීම් මාලාව අතරතුර ජනාධිපතිවරයා විසින් සිදු කළ බවට කියන නාමයෝජනාව සම්බන්ධයෙන් දයාසිරි මන්ත්‍රීවරයා දැඩි විවේචනයක් එල්ල කළේය.

දයාසිරි මන්ත්‍රීවරයාගේ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රකාශයෙන්:

තමුන් වහන්සේලාගේ ආණ්ඩුව තමයි මේ කතාව කිව්වේ පටන් ගන්නකොට මේ රටේ විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව ශක්තිමත් කරනවා කියලා. නමුත් අද මොකද වෙලා තියෙන්නේ එතකොට 2025 /04/08 “තමුන් නාන්සේලාගේ ආණ්ඩුව යටතේ‍ හිටපු විගණකාධිපති විශ්‍රාම යනවා. දින 14කට විගණකාධිපති කෙනෙක් පත් කරනවා. ආපහු 2025 04/23 තව දින 30කට වැඩ බලන්න පත් කරනවා.

ඒ අස්සේ මොකද කරන්නේ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවට ගෙනල්ලා තමුන් වහන්සේලා අනුර දිසානායක සහෝදරයාගේ යාළුවා චන්දන මහත්තයා කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය එක දවසක් රාජ්‍ය සේවය නැහැ. එක දවසක් පාර්ලිමේන්තුවේ විගණන කටයුතු පිළිබඳ දැනුමක් නැහැ. මෙයාව ගෙනල්ලා ඉන්දවන්න තමයි වැඩ පිළිවෙල සකස් කරන්නේ. දැන් ඒක හරියන්නේ නැති හින්දා මොකද කරන්නේ තව මාස හයකට ආපහු එකම දික් කරනවා.

දැන් ඊයේ අපිට ආරංචි තියෙන හැටියට ව්‍යස්ථාදායක සභාවයෙන් මේ මාස තුනක දාපු එක ප්‍රතික්ෂේප කරලා තියෙනවා. දැන් හෙට උදේ ඉඳලා විගණකාධිපති කෙනෙක් නැහැ ලංකාවේ”.

මන්ත්‍රීවරයාගේ චෝදනාව වන්නේ, කිසිදු විගණන හෝ රාජ්‍ය සේවා පළපුරුද්දක් නොමැති ජනාධිපතිවරයාගේ මිතුරෙකු වන චන්දන නැමැත්තෙකුගේ නම විගණකාධිපති තනතුරට ජනාධිපතිවරයා විසින් යෝජනා කර ඇති බවයි. මෙය වත්මන් පාලනය විසින් පෙර ආණ්ඩු විවේචනය කළ ‘ගජමිතුරු’ සංකල්පයම ක්‍රියාවට නැංවීමක් බව ඔහු පෙන්වා දෙයි.

මෙම නාමයෝජනාව සම්බන්ධයෙන් දයාසිරි මහතා වැඩිදුරටත් චෝදනා කරන්නේ:

“දැන් ඒක හරියන්නේ නැති හින්දා මොකද කරන්නේ තව මාස හයකට ආපහු එකම දික් කරනවා. දැන් ඊයේ අපිට ආරංචි තියෙන හැටියට ව්‍යස්ථාදායක සභාවයෙන් මේ මාස තුනක දාපු එක ප්‍රතික්ෂේප කරලා තියෙනවා.”

මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ වෘත්තීයමය සුදුසුකම් නොමැති යෝජිත නාමය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව (ව්‍යවස්ථාදායක සභාව) විසින් ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති බවයි. ඒ හේතුවෙන් ස්ථිර පත්වීම කල්ගත වී ඇති අතර, තාවකාලික වැඩබැලීමේ කාලය තවදුරටත් දීර්ඝ කිරීමේ යෝජනා පවා එම සභාව විසින් ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති බවට ආරංචි පළ වී ඇත.

“මම කියන්න කැමතියි අද වෙනකොට දැන් හෙට උදේ ඉඳලා රටට විගණකාධිපති කෙනෙක් නැහැ.” යනුවෙන් අවධාරණය කරන්නේ, වැඩබලන පත්වීම්වල කාලසීමාවන් ද අවසන් වී ඇති බැවින් රටට ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු නොමැති බවයි.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ සංයුතිය සහ කල් පිරෙන දිනය

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව විගණකාධිපතිවරයා වැනි තීරණාත්මක තනතුරු සඳහා වන නාමයන් අනුමත කිරීමේදී මූලික කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. මෙම සභාවේ සාමාජිකයින් නව දෙනෙකුගෙන් යුක්ත වන අතර, එයට කථානායකවරයා (සභාපති), අග්‍රාමාත්‍යවරයා සහ විපක්ෂ නායකවරයා ඇතුළත් වේ. මීට අමතරව පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන සහ නොකරන සාමාජිකයන් කිහිප දෙනෙකුද මෙහි සිටිති. මෙම සාමාජිකයන්ගේ ධුර කාලය සාමාන්‍යයෙන් වසර තුනකි.

දයාසිරි මන්ත්‍රීවරයාගේ චෝදනාවට අනුව, වත්මන් සභාවේ සාමාජිකයන් තිදෙනෙකු වන ප්‍රතාප් රාමෝජන්, අනුලා විජේසුන්දර සහ දිනේෂා සමරන්ද්‍ර යන අයගේ ධුර කාලය ලබන ජනවාරි 3 වන දින අවසන් වීමට නියමිතය.

“ජනවාරි තුන්වෙනිද වෙනකල් මේක ඇදගන්න තමයි තමුන් වහන්සේලා උත්සහය. දැන් බලන්න මොකද වෙලා තියෙන්නේ කියලා අද විගණකාධිපති කෙනෙක් නැති රටක් බවට දැන් මේක පත්වෙලා තියෙන්නේ.”

මන්ත්‍රීවරයා මෙයින් චෝදනා කරන්නේ, ආණ්ඩුව හිතාමතාම ස්ථිර පත්වීමක් ප්‍රමාද කරන්නේ, ජනවාරි 3 න් පසු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ බලතුලනය වෙනස් වන තෙක් බලා සිට, පසුව තමන්ට අවශ්‍ය පුද්ගලයා පත් කර ගැනීමට සැලසුම් කිරීම බවයි.

ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරය ප්‍රශ්න කිරීම

වත්මන් ජනාධිපතිවරයා බලයට පත්වූයේ පෙර ආණ්ඩුවල දේශපාලන පත්වීම්, දූෂණය සහ ‘ගජමිතුරු’ ක්‍රියා පදනම් කරගත් පාලනය දැඩි ලෙස විවේචනය කරමිනි. ඔවුන්ගේ පොරොන්දුව වූයේ රාජ්‍ය ආයතනවල ඉහළ තනතුරු සඳහා වෘත්තීයභාවය සහ සුදුසුකම් මත පමණක් පත්කිරීම් සිදු කිරීමයි.

“මම ගෞරවයෙන් ඉල්ලනවා… අනුර කරුණාකරලා මේ කැත වැඩේ කරන්න එපා. මේකට නෙමෙයි තමුන් වහන්සේව අපි පත් කෙරුවේ. මේ රටේ ජනතාව තමුන් වහන්සේව පත් කෙරුවේ මේකට නෙමෙයි. ඒ නිසා කරුණාකරලා අපේ අනුර සහෝදරයාගෙන් ඉල්ලනවා කරුණාකරලා මේ වැඩේට අත ගහන්න එපා මේක ඉතාම නින්දිත වැඩක්.”

රාජ්‍ය මූල්‍ය පාලනය සහ වගවීම සඳහා විගණකාධිපති තනතුරේ ස්වාධීනත්වය සහ ශක්තිමත්භාවය අත්‍යවශ්‍ය වේ. සුදුසුකම් සහිත ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු නොමැති වීම, රාජ්‍ය මූල්‍ය කටයුතු පරීක්ෂා කිරීමේ කාර්යය බිඳවැටීමට ලක් කරනවා පමණක් නොව, නව ආණ්ඩුවේ විනිවිදභාවය සහ වෘත්තීයභාවය පිළිබඳ ප්‍රතිරූපයට ද හානි කරයි. ජනතාව අපේක්ෂා කළේ ගජමිතුරු ක්‍රියාදාමයන්ට තිත තැබීමක් මිස, ඒවා වෙනත් ආකාරයකින් දැකීම නොවේ. වත්මන් ආණ්ඩුව වහාම මෙම තත්ත්වය නිවැරදි කර, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ අනුමැතිය ඇතිව, සුදුසුකම් ලත් ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු පත් කිරීමට පියවර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ.