ජන අරගල සන්දානය අල්ලස් කොමිසමට යයි!

ටිරාන්ව කොටුකරන්න වාර්තාවක් දෙයි!!

හිටපු මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍ය ටිරාන් අලස් මහතා 2023-2024 වකවානුවේදී මාර්ගගත ක්‍රමයට වීසා නිකුත් කිරීමේ බලය විදේශීය සමාගම් වෙත පැවරීමට ගත් තීරණය මූලික කර ගනිමින් දූෂණයක් සිදුව ඇති බවට චෝදනා නැඟී ඇති අතර, අද දින (නොවැම්බර් 19, 2025) ජන අරගල සන්ධානය (ජ.අ.ස.) විසින් අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම (CIABOC) වෙත පැමිණිල්ලක් ගොනු කර ඇත. ජ.අ.ස. හි ජාතික විධායක සභිකයන් වන පුබුදු ජයගොඩ, දයාපාල තිරාණගම සහ තරිඳු උඩුවරගෙදර සහභාගී වූ මෙම ක්‍රියාමාර්ගය මගින්, VFS VF Worldwide Holdings Ltd සහ GBS Technology Services & IVS Global-FZCO යන ඉන්දීය සමාගම්වලට වීසා නිකුත් කිරීමේ බලය පැවරීම සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා සිටින ලදී.

චෝදනා සහ විමර්ශන වාර්තා

මෙම තීරණය සම්බන්ධයෙන් චෝදනා කිහිපයක් නැඟී ඇත:

• වංචා සහ බදු අලාභය: ජ.අ.ස. නියෝජිත පුබුදු ජයගොඩ පෙන්වා දුන්නේ, රාජ්‍ය හිමිකාරිත්වය සහිත මොබිටෙල් සමාගම ඩොලර් 1 කට ලබා දුන් සේවාව, ඩොලර් 18 ක ගාස්තුවක් අය කරන ඉන්දීය සමාගම් හරහා ලබා ගැනීමට තීරණය කිරීම පිටුපස අල්ලස් ගැනීමක් තිබේදැයි සැකයක් පවතින බවයි. එසේම, ගිවිසුම්වල සඳහන් නොවන ඩොලර් 7 ක පහසුකම් සැපයීමේ ගාස්තුවක් අය කර ඇති අතර, එම මුදල කාගේ අතට ගියේද යන්න විමර්ශනය කළ යුතු බවට ද චෝදනා කරයි. 2025 ඔක්තෝබර් 3 දින නිකුත් වූ ජාතික විගණන කාර්යාලයේ වාර්තාවක ඩොලර් මිලියන 1.4 ක බදු වංචාවක් සිදුව ඇති බව සඳහන් වන බවද ඔහු අවධාරණය කළේය.

• රජයට අලාභය සහ අහිමි වූ ආදායම: විගණන වාර්තාවට අනුව, 2024 අප්‍රේල් 17 සිට අගෝස්තු 02 දක්වා කෙටි කාලය තුළදී විදේශීය සමාගම ඩොලර් මිලියන 1.8 කට වඩා ආදායමක් උපයා ඇති නමුත්, ශ්‍රී ලංකා භාණ්ඩාගාරයට කිසිදු ආදායමක් ලැබී නැත. සංචාරකයින් 98,401 දෙනෙකුට වීසා ගාස්තු අය කිරීමෙන් තොරව වීසා නිකුත් කර තිබියදී, විදේශීය සමාගම ඒ සඳහා ගාස්තු අය කිරීම හේතුවෙන් නොමිලේ වීසා ලබා ගැනීමේ පහසුකම ද සංචාරකයින්ට අහිමි විය.

• නිලධාරීන්ගේ වගකීම: විගණන වාර්තාව නිර්දේශ කර ඇත්තේ, මෙම ව්‍යාපෘති යෝජනාව ක්‍රියාත්මක කිරීමට අදාළ නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් විනය පරීක්ෂණයක් කර, රජයට සිදුව ඇති අලාභය ගණනය කර වගකිවයුතු අයගෙන් එම මුදල් අය කර ගැනීමට කටයුතු කළ යුතු බවයි. එසේම, විදේශීය සමාගම් විසින් උපයාගත් ආදායම මත ගෙවිය යුතු බදු මුදල් අය කර ගැනීමට අදාළ බලයලත් ආයතනවල අවධානය යොමු කරවන ලෙස ද නිර්දේශ කර ඇත.

අධිකරණ තීන්දුව සහ දඬුවම්

මෙම වීසා ගනුදෙනුවට එරෙහිව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වන චම්පික රණවක, එම්. ඒ. සුමන්තිරන් සහ රවුෆ් හකීම් විසින් ගොනු කරන ලද පෙත්සමක් සලකා බැලූ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් වහාම පැරණි ක්‍රමයට වීසා නිකුත් කරන ලෙස අතුරු තහනම් නියෝගයක් නිකුත් කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, එවකට සිටි ආගමන විගමන පාලකවරයා වූ හර්ෂ ඉලුක්පිටිය මහතා එම අධිකරණ නියෝගය පිළිපැදීම මග හැරියේය. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනාවට වැරදිකරු වූ ඉලුක්පිටිය මහතාට වසර දෙකක සිර දඬුවමක් නියම විය.

ටිරාන් අලස් සම්බන්ධයෙන් ජ.අ.ස. හි ඉදිරිපත් කළ කරුණු

ටිරාන් අලස් මහතා විසින් 2023 සැප්තැම්බර් 11 දින කැබිනට් පත්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කර මෙම යෝජනාව කළ බවත්, නිලධාරී කමිටුවක් විසින් මෙය අවශ්‍ය නොවන බවත්, මොබිටෙල් ආයතනය හරහා වීසා නිකුත් කිරීම කළ හැකි බවත් නිර්දේශ කර තිබියදීත්, 2023 දෙසැම්බර් 4 දින කැබිනට් අනුමැතිය දුන් බවත් ජ.අ.ස. පෙන්වා දෙයි. එමෙන්ම, වීසා වංචාවට අමතරව, ජ.අ.ස. විසින් මීට පෙරද ටිරාන් අලස් මහතාට එරෙහිව පැමිණිලි ඉදිරිපත් කර ඇත.

ජ.අ.ස. හි දුමින්ද නාගමුව විසින් හිටපු අමාත්‍යවරයා නීති විරෝධී අක්වෙරළ ආයෝජන සිදු කර ඇති බවට චෝදනා කරමින් (බ්‍රිතාන්‍ය වර්ජින් අයිලන්ඩ්ස් දූපතේ පිහිටි සමාගම් දෙකකට පවුම් මිලියන 2.9 කට ආසන්න මුදලක් ආයෝජනය කිරීම), මුදල් විශුද්ධිකරණයක් සිදුව ඇති බවට පැමිණිලි කර තිබුණි. ජ.අ.ස. විසින් මෙම විමර්ශන සම්බන්ධයෙන් අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම ගනු ලබන ඉදිරි ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව අවධානයෙන් සිටින බව ප්‍රකාශ කර ඇත.

ඉදිරි මාර්ගය

මාර්ගගත වීසා නිකුත් කිරීමේ ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් නැඟී ඇති චෝදනා සහ අධිකරණ තීන්දුව විශ්ලේෂණය කිරීමේදී, රජයේ ආයතනයක් මගින් අවම පිරිවැයකින් කළ හැකිව තිබූ සේවාවක්, ඉහළ ගාස්තු යටතේ විදේශීය සමාගම් වෙත පැවරීම හරහා බරපතළ දූෂණ සැකයක් මතුව ඇත.

විශ්ලේෂණයේ සාරාංශය

• දූෂණයේ ස්වභාවය:

කැබිනට් තීරණය සහ නිලධාරී කමිටු නිර්දේශ නොසලකා හැරීම, රාජ්‍යයට ආදායමක් අහිමි කරමින් ඩොලර් මිලියන ගණනක බදු වංචාවක් සහ අමතර පහසුකම් සැපයීමේ ගාස්තු අය කර ගැනීම හරහා විශාල මූල්‍ය අක්‍රමිකතාවක් සිදුව ඇති බවට ජාතික විගණන කාර්යාල වාර්තා මගින් තහවුරු වී ඇත.

• වගකීම පැවරීම:

මෙම සිදුවීමට අදාළව, අධිකරණ නියෝගය ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් එවකට සිටි ආගමන විගමන පාලකවරයාට සිර දඬුවමක් නියම කිරීමෙන් ටිරාන් අලස් හැර සෙසු අදාළ නිලධාරීන්ට දඬුවම් පැමිණවීමේ ක්‍රියාවලිය ඇරඹී ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙම සමස්ත ක්‍රියාවලියට මුල පිරූ දේශපාලන තීරණය ගත් හිටපු අමාත්‍යවරයා සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් කිසිදු අධිකරණ තීන්දුවක් හෝ දඬුවමක් ප්‍රකාශයට පත් වී නොමැත.

• ජ.අ.ස. හි ක්‍රියාමාර්ගය:

අද දින (නොවැම්බර් 19, 2025) ජන අරගල සන්ධානය විසින් අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම වෙත පැමිණිල්ලක් ගොනු කිරීම මගින්, මෙම ගනුදෙනුව පිටුපස ඇති දූෂණ සම්බන්ධයෙන් පුළුල් පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා සිටින අතර, ටිරාන් අලස් මහතා සම්බන්ධයෙන් මීට පෙර ගොනු කර තිබූ මුදල් විශුද්ධිකරණ චෝදනා ද යළි අවධානයට ලක් කර ඇත.

අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම විසින් මෙම නව පැමිණිල්ල සම්බන්ධයෙන් සිදු කරනු ලබන විමර්ශනයන්, ජාතික විගණන වාර්තාවේ සඳහන් කරුණු සහ අධිකරණයේදී ඉදිරිපත් වූ සාක්ෂි පදනම් කරගෙන කඩිනමින් ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතුව ඇත. රජයට අහිමි වූ ආදායම අය කර ගැනීම සහ වගකිවයුතු දේශපාලන අධිකාරීන්ට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ හැකියාව විවෘතව පවතී. ජන අරගල සන්ධානයේ ක්‍රියාමාර්ගයත් සමඟ, මෙම සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් දේශපාලන අධිකාරියට එරෙහිව පවතින මහජන විරෝධය සහ විමර්ශන පීඩනය තවදුරටත් ඉහළ යනු ඇත.