ශ්රී ලංකාවේ ඉහළ යන ජීවන වියදම් පීඩනය හමුවේ, පවුල් දහස් ගණනක් තම අවසන් ඉතුරුම් මාර්ගය ලෙස රන් ආභරණ උකස් කිරීමට පෙළඹී ඇති බව සන්ඩේ ටයිම්ස් වාර්තාවක් මගින් මාධ්යවේදී බන්දුල සිරිමාන්න වාර්තා කර ඇත.
ඔහු පෙන්වා දෙන්නේ 2025 වසරේ පළමු භාගය වන විට රන් ආධාරක ණය ප්රමාණය රුපියල් බිලියන 356.5 දක්වා ඉහළ යාම, රට තුළ පවතින උග්ර ගෘහස්ථ මූල්ය අර්බුදයේ පැහැදිලි සලකුණක් බවය.
උකස් හිඟ මුදල් විශාල ලෙස වර්ධනය වීමමුදල් අමාත්යාංශයේ සංඛ්යාලේඛන අනුව, මුදවා නොගත් ආභරණවල ප්රධාන දර්ශකයක් වන උකස් අත්තිකාරම් හිඟ මුදල් ප්රමාණය, 2019 දී පැවති රුපියල් බිලියන 210 සිට 2024 මාර්තු මාසය වන විට රුපියල් බිලියන 571 දක්වා අතිශය ඉහළ ගොස් ඇත.
මහ බැංකුවේ 2025 මූල්ය ස්ථායිතා සමාලෝචනය මඟින් තහවුරු කරන්නේ, බලපත්රලාභී මූල්ය සමාගම් (LFC) විසින් ලබා දී ඇති මුළු ණය ප්රමාණයෙන් 19.4% කට ආසන්න ප්රමාණයක් රන් පිටුබලය සහිත ණය බවයි. ප්රමුඛ මූල්ය සමාගමක ප්රධාන විධායක නිලධාරියෙකු පවසා ඇත්තේ, රන් ඇපකර ණය අනෙකුත් ණය අංශවලට වඩා වේගයෙන් ප්රසාරණය වීම කුටුම්භ අතර පවතින ද්රවශීලතා ආතතිය පිළිබිඹු කරන බවයි. මෙම ප්රවණතාවය 2022-2023 ආර්ථික බිඳවැටීමෙන් පසු තීව්ර වූ තියුණු වැඩිවීමක් අඛණ්ඩව පෙන්නුම් කරයි.
රත්රන්, ආරක්ෂාවේ සංකේතය පැවැත්මේ ඇපකරය බවට පත්වීමජ්යෙෂ්ඨ අමාත්යාංශ නිලධාරියෙක් නම හෙළි නොකිරීමේ කොන්දේසිය මත සන්ඩේ ටයිම්ස් වෙත අදහස් දක්වමින්, රන් උකස් ඉහළ යාම “මධ්යම සහ පහළ ආදායම් ලබන කුටුම්භ දැඩි පීඩනයකට ලක්ව ඇති බවට වූ ලකුණක්” බව පිළිගෙන ඇත.
“රත්රන් යනු ශ්රී ලංකාවේ වත්කමක් පමණක් නොව එය ආරක්ෂාවේ සංකේතයකි. ආහාර මිලදී ගැනීමට හෝ පාසල් ගාස්තු ගෙවීමට පවුල් තම ආභරණ උකස් කරන විට, එය ගැඹුරු ව්යුහාත්මක අර්බුදයක් පෙන්නුම් කරයි.”
— ජ්යෙෂ්ඨ අමාත්යාංශ නිලධාරියෙක්
ආර්ථික විද්යාඥයින් අනතුරු අඟවන්නේ, උකස් මඟින් තාවකාලික සහනයක් ලැබුණද, එය ගෘහස්ථ ඉතුරුම් ඛාදනයට ලක් කර ණය දෙන්නන් සඳහා ණය අවදානම ඉහළ නංවන බවයි. බොහෝ පවුල්වලට පාරම්පරික සහ මංගල ආභරණ අහිමි වීමේ අවදානම ඇතිවීම, පරම්පරා ගණනාවක ගෘහස්ථ ඉතිරිකිරීම් මකා දැමීමක් බව ආර්ථික චින්තන ටැංකියක පර්යේෂකයෙක් පෙන්වා දෙයි.
විශේෂඥ නිර්දේශ සහ ඉදිරි ප්රතිපත්තිමය පියවරවිශේෂඥයින් මෙම තත්ත්වය සමනය කිරීම සඳහා වහාම ප්රතිපත්තිමය සහන ඉල්ලා සිටී. ඒ යටතේ යෝජනා කර ඇති ප්රධාන පියවර කිහිපයක් මෙසේය:
- අඩු ආදායම්ලාභී උකස් ණය ගැතියන් සඳහා තාවකාලික පොලී අනුපාත සීමාවන්.
- ස්වර්ණාභරණ මුදාගැනීම සඳහා සහන කාල සීමාවන් දීර්ඝ කිරීම.
- උකස් අත්තිකාරම් දිගු කාලීන, අඩු පොලී ණය බවට පරිවර්තනය කිරීමට ඉඩ සලසන මෘදු ප්රතිව්යුහගත කිරීමේ යෝජනා ක්රම.
අමාත්යාංශ නිලධාරීන් අවධාරණය කර ඇත්තේ, සාර්ව ආර්ථික ස්ථාවරත්වය අවසාන විසඳුම වන බවයි.
“උද්ධමනය පාලනය කර සැබෑ ආදායම් යථා තත්ත්වයට පත් වූ විට පමණක් උකස් මත මෙම යැපීම අඩු වනු ඇත,”
ධනයේ සහ ස්ථාවරත්වයේ සංකේතයක් ලෙස පැවති රන් සංචිත, අද වන විට ශ්රී ලංකාවේ පවුල්වල පැවැත්මේ අවසාන ඇපකරය බවට පත්ව ඇත.