ශ්රී ලංකාවේ සිවිල් ගුවන් සේවා ක්ෂේත්රයේ ප්රමුඛතම නියාමන ආයතනය වන සිවිල් ගුවන් සේවා අධිකාරියේ (CAASL) අධ්යක්ෂ ජනරාල් (DG/CEO) ලෙස කැප්ටන් දමින්ද රඹුක්වැල්ල මහතා පත් කිරීම, මේ වන විට ජාතික අවදානමක් දක්වා වර්ධනය වී ඇති බරපතල වෘත්තීය අඛණ්ඩතා සහ පරිපාලන ස්වාධීනත්වයේ ගැටලු සමූහයක් මතු කර තිබේ. අභ්යන්තර ලේඛන සහ ප්රමිති කමිටු වාර්තා මඟින් තහවුරු වන පරිදි, ඔහුගේ ගුවන් නියමු පුහුණුවේදී සිදුවූ බවට චෝදනා එල්ල වන ගුවන් මෙහෙයුම් අත්පොත (FOM) උල්ලංඝනය කිරීම් සහ මූල්ය විනිවිදභාවය පිළිබඳ ගැටලු, DG/CEO තනතුරට අවශ්ය “අසමසම අඛණ්ඩතාව” (Unimpeachable Integrity) ප්රශ්න කරයි. මෙම තත්ත්වය හමුවේ, වසර අගදී පැවැත්වීමට නියමිත ICAO (ජාත්යන්තර සිවිල් ගුවන් සේවා සංවිධානයේ) විශ්ව ආරක්ෂක අධීක්ෂණ විගණනයේදී (USOAP), ශ්රී ලංකාවේ සමස්ත ගුවන් සේවා ආරක්ෂක ප්රමිතිකරණයේ විශ්වසනීයත්වය බිඳ වැටී විගණනය අසාර්ථක වීමේ දැවැන්ත අවදානමක් මතුව ඇත. මෙම විමර්ශනාත්මක ලිපිය මඟින්, DG/CEO පත්වීම වටා ඇති මතභේදයන්ගේ නියාමන බලපෑම සහ රටේ රාජ්ය සේවයේ පවතින අර්බුදයේ ස්වභාවය පිළිබඳව කරුණු ඉදිරිපත් කරනු ලබයි.
1. DG/CEO පත්වීම වටා ඇති ප්රධාන මතභේද
දමින්ද රඹුක්වැල්ල මහතාගේ පත්වීම වටා ඇති ප්රධානතම මතභේදය පදනම් වන්නේ ඔහු ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවයේ ගුවන් නියමු පුහුණුව අවසන් කළ ආකාරය සහ ඔහුගේ පත්වීමේ ක්රියාවලියේ විනිවිදභාවය මතය. නිල වාර්තා අනුව, DG/CEO තනතුරට අවශ්ය ATPL (Airline Transport Pilot Licence) සහ පශ්චාත් උපාධි වැනි තාක්ෂණික සුදුසුකම් ඔහු සතු වුවද, ඔහු ශ්රී ලන්කන් පුහුණුව අතරතුරදී FOM (Flight Operations Manual) හි ප්රතිපාදනවලට අනුව පුහුණුවෙන් ඉවත් කළ යුතු තත්ත්වයක සිට ඇති බවට තොරතුරු ලැබී ඇත.
2024 පෙබරවාරි 24 දිනැති හිටපු ශ්රී ලන්කන් ප්රමිති කමිටුවේ ගුවන් නියමුවන් විසින් සමාගමේ CEO වෙත යවන ලද විද්යුත් තැපෑලකින් පැහැදිලි වන්නේ, රඹුක්වැල්ල මහතා පුහුණුවේදී “1” ශ්රේණියක් (Unsatisfactory/Fail) ලබාගෙන ඇති බවයි. FOM, Part D 9.6.5.f) අනුව, එවැනි අසමත් වීමක් යනු පුහුණුව අත්හිටුවීමට හේතුවක් වුවද, එවකට ගුවන් මෙහෙයුම් ප්රධානී වූ කැප්ටන් පැට්රික් ප්රනාන්දුගේ මැදිහත්වීම මත පුහුණුව ඉදිරියට ගෙන ගොස් ඇති බවට චෝදනා එල්ල වේ. මෙම තීරණය සමාගම් පුහුණු ප්රතිපත්තියේ බරපතල උල්ලංඝනයක් බවට උපදේශක කමිටුව චෝදනා කරයි.
2. අඛණ්ඩතාව සහ නියාමන ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ ගැටලු
DG/CEO තනතුරේ ඇති මතභේදය තාක්ෂණික සුදුසුකම්වලට වඩා වෘත්තීය අඛණ්ඩතාව (Integrity) සහ නියාමන ස්වාධීනත්වය පිළිබඳව නැඟෙන ප්රශ්න නිසා වඩාත් තීව්ර වේ.
- ක්රියාපටිපාටි කඩ කිරීම: ගුවන් සේවා ක්ෂේත්රයේ ප්රමුඛතම ගුවන් සේවයක ආරක්ෂක පුහුණු ප්රමිතීන් උල්ලංඝනය කරමින් පුහුණුව අවසන් කළ බවට චෝදනා එල්ල වන පුද්ගලයෙකු, එම ක්ෂේත්රයේම උත්තරීතර නියාමන අධිකාරියේ ප්රධානියා ලෙස පත් වීම පද්ධතියේ විශ්වසනීයත්වය පිළිබඳව ප්රශ්න කරයි.
- මූල්ය විනිවිදභාවය: තවද, ඔබගේ තොරතුරුවලට අනුව, පුහුණුව සඳහා ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවයට ගෙවිය යුතු පුහුණු ගාස්තු නොගෙවා, දේශපාලන බලපෑම් මත සම්මුඛ පරීක්ෂණ ක්රියාවලි මඟහැර සිවිල් ගුවන් සේවයට බැඳී ඇති බවට ඇති චෝදනා, ඔහුගේ මූල්ය විනිවිදභාවය සහ වෘත්තීය වගකීම පිළිබඳව ගැටලු මතු කරයි.
3. ICAO විගණනයේ අවදානම් සාධක
ICAO විසින් සෑම රටකම ගුවන් සේවා අධීක්ෂණය කරනු ලබන USOAP (Universal Safety Oversight Audit Programme) විගණනයට ලක් වන්නේ, එම රටේ ආරක්ෂක අධීක්ෂණයේ විශ්වසනීයත්වය තහවුරු කිරීමටයි. DG/CEO තනතුර සෘජුවම සම්බන්ධ වන්නේ ICAO ප්රධාන අංගය 3 (CE-3: Civil Aviation Organization) යටතේ ය.
| ICAO අංගය | ICAO අපේක්ෂාව | DG/CEO වටා ඇති ගැටලුමය තත්ත්වය |
| CE-3 (ORG) – සංවිධාන ව්යුහය | නියාමන ප්රධානියා (DG) දේශපාලන හෝ වාණිජමය බලපෑම්වලින් පූර්ණ ස්වාධීනත්වයක් පවත්වා ගත යුතුය. | දේශපාලන බලපෑම් මත පත්වීම් ලැබීම සහ නියාමනයට ලක්වන ආයතනයක (ශ්රී ලන්කන්) නීති කඩ කිරීමට අදාළ අතීත මැදිහත්වීම් පිළිබඳ චෝදනා පවතී. |
| අඛණ්ඩතාව (Integrity) | DG විසින් අසමසම අඛණ්ඩතාවක් පවත්වා ගත යුතු අතර, මහජන විශ්වාසය දිනා ගත යුතුය. | පුහුණු අසාර්ථක වීම් සහ ණය පැහැර හැරීම් පිළිබඳ චෝදනා ඔහුගේ වෘත්තීය අඛණ්ඩතාවට සෘජුවම අභියෝග කරයි. |
තාක්ෂණික සුදුසුකම් තිබුණද, ICAO විගණනයේදී නීති රීතිවලට පටහැනිව කටයුතු කිරීමේ ඉතිහාසයක් ඇති නායකත්වයක් යටතේ ක්රියාත්මක වන CAASL පද්ධතියක විශ්වසනීයත්වය පරීක්ෂා කරනු ඇත. එවැනි පසුබිමක් ICAO විගණනයේදී CE-3 යටතේ අසාර්ථක වීමට මඟ පෑදිය හැකි අතර, එය සමස්ත ජාතික ගුවන් සේවා පද්ධතියේ ආරක්ෂක අධීක්ෂණයේ විශ්වාසනීයත්වය බිඳ වැටී ඇති බවට ලොවට පෙන්වනු ඇත.
4. රාජ්ය සේවයේ අර්බුදය සහ කැප්ටන් ප්රනාන්දුගේ CEO පත්වීම
මෙම ගැටලුව ශ්රී ලංකාවේ රාජ්ය සේවයේ පවතින අර්බුදය සහ දේශපාලන අනුග්රාහකත්වය මත පදනම් වූ පත්වීම්වල බරපතල ප්රතිවිපාක මනාව පෙන්නුම් කරයි. රාජ්ය සේවයේ උසස් තනතුරුවලට නිපුණත්වය සහ නීතියට ගරු කිරීම අභිබවා පුද්ගල සම්බන්ධතා සහ බලපෑම් මත පත්වීම් සිදුවීම, සමස්ත රාජ්ය පාලන ක්රමයේ විශ්වාසය බිඳ දමයි.
වඩාත් අවදානම් සහගත තත්ත්වය වන්නේ, වත්මන් DG/CEO විසින් තමාට අනුග්රහය දැක්වූ බවට චෝදනා එල්ල වන කැප්ටන් පැට්රික් ප්රනාන්දුට ශ්රී ලන්කන් ගුවන් සේවයේ ප්රධාන විධායක නිලධාරී (CEO) ධුරය ලබා ගැනීමට සහාය දෙන බවට තොරතුරු ලැබීමයි. DG/CEO යනු නියාමන අධිකාරියේ ප්රධානියා වන අතර, CEO යනු නියාමනයට ලක්වන ප්රධානතම ගුවන් සේවයේ ප්රධානියා වේ. නියාමකයා සහ නියාමනයට ලක්වන ආයතනය අතර පවතින මෙවැනි සෘජු හා අනුග්රාහක සම්බන්ධතා, ICAO විසින් අපේක්ෂා කරන නියාමන ස්වාධීනත්වයට විවෘත අභියෝගයකි. මෙම පත්වීම සිදුවුවහොත්, ආරක්ෂක අධීක්ෂණයට අදාළ තීරණ පෞද්ගලික මිත්රත්වයන් මත පදනම් විය හැකි බවට සැකයක් ඇති වන අතර, එය ICAO විගණනයේදී නොවැළැක්විය හැකි අසාර්ථක ප්රතිඵලයකට මඟ පෑදිය හැකි බවට දැඩි ලෙස අවධාරණය කළ හැකිය.
