ශ්රී ලංකාවේ අධිකරණ පද්ධතියේ කාර්යක්ෂමතාව, ස්වාධීනත්වය සහ යුක්තිය පසිඳලීම පිළිබඳ මහජන විශ්වාසය සම්බන්ධයෙන් වරින් වර විවිධ අදහස් මතු වේ. මෑත කාලීනව වාර්තා වූ සිදුවීම් කිහිපයක් හේතුවෙන්, නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේදී දේශපාලන බලය සහ පුද්ගල තත්ත්වය බලපාන්නේද යන්න පිළිබඳව පුළුල් සමාජ කතිකාවක් නිර්මාණය වී ඇත.
මෙම විශ්ලේෂණය මගින්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීනී ලක්මාලි හේමචන්ද්ර මහත්මිය සම්බන්ධයෙන් වාර්තා වූ සිදුවීම කේන්ද්ර කරගනිමින්, අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනා සම්බන්ධයෙන් විවිධ පුද්ගලයන්ට නීතිය ක්රියාත්මක වූ ආකාරය සහ එමගින් මහජනතාව තුළ පද්ධතිය පිළිබඳව ඇති වී ඇති සංජානනය විමසා බලනු ලබන අතර, ශ්රී ලංකාවේ අධිකරණ පද්ධතියේ පවතින ව්යුහාත්මක අභියෝග ඉස්මතු කරයි.
අධිකරණ තීන්දු සහ දේශපාලන මැදිහත්වීම් පිළිබඳ සංජානනය
ජාතික ජන බලවේග පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීනී ලක්මාලි හේමචන්ද්ර මහත්මිය, ප්රාදේශීය සම්බන්ධීකරණ කමිටු රැස්වීමකදී නාරාහෙන්පිට ප්රදේශයේ අනවසර පදිංචිකරුවන් ඉවත් කිරීමට අදාළ අධිකරණ තීන්දුවක් ක්රියාත්මක නොකරන ලෙස පොලීසියට දැනුම් දුන් බවට ඇය විසින්ම ප්රසිද්ධියේ ප්රකාශ කර ඇත. හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී ප්රේමනාත් දොලවත්ත මහතා පෙන්වා දෙන පරිදි, මෙවැනි ක්රියා අධිකරණ තීන්දු වලට බලපෑම් කිරීමක් ලෙස මහජනතාවට වැටහී යාමෙන් අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය පිළිබඳ විශ්වාසය බිඳ වැටීමට හැකිය.
නීතියේ ආධිපත්යය පවතින රටක, අධිකරණ තීන්දු වලට විධායකය හෝ ව්යවස්ථාදායකය (දේශපාලනඥයන්) මැදිහත් වීම විනිසුරුවරුන්ගේ අධිකාරියට සෘජුවම අභියෝග කිරීමක් ලෙස සැලකිය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, නියෝජ්ය අමාත්ය සුනිල් වටගල මහතා එම අවස්ථාවේදී, “අධිකරණ ක්රියාවලියක් ක්රියාත්මක කිරීමේදී ඊට ආණ්ඩුව මැදිහත් නොවන බව” ප්රකාශ කර ඇත , නමුත් පසුව ඔහුද “අපිට මේ මිනිස්සුන්ව සත්තු වගේ පාරට දාන්න බෑ” යැයි පවසමින් ප්රායෝගික විසඳුමක් වෙත යොමු වී ඇත.
නීතිය ක්රියාත්මක වීම සම්බන්ධයෙන් මතුවන සංවාදය:
එවැනි තත්ත්වයක් තුළ, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරියකට එරෙහිව අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනා නගා නොතිබීම, නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේදී යම් “ද්විත්ව ප්රමිතියක්” ක්රියාත්මක වන බවට වන සංජානනයක් මහජනතාව තුළ ඇති වීමට හේතු වී ඇත.
මෙම සිදුවීම, අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනා මත දඬුවම් නියම වූ අනෙකුත් සිද්ධීන් සමඟ සංසන්දනය කිරීමේදී, මෙම සංජානනය වඩාත් තීව්ර වේ:
- රන්ජන් රාමනායක: විනිසුරුවරුන්ගේ දූෂණය පිළිබඳව ප්රසිද්ධියේ කළ ප්රකාශයක් හේතුවෙන් වසර හතරක බරපතල වැඩ සහිත සිර දඬුවමක් නියම විය
- මේජර් (විශ්රාමික) අජිත් ප්රසන්න: අධිකරණය විවේචනය කරමින් අදහස් දැක්වීමක් හේතුවෙන් බරපතල වැඩ සහිත සිර දඬුවම් නියම විය.
- ජංගම දුරකථනය නාද වූ සිද්ධිය: අධිකරණ ශාලාවක ජංගම දුරකථනයක් නාදවීම වැනි අධිකරණ විනය කඩවීමක් සම්බන්ධයෙන් පවා දඬුවම් නියම වූ සිද්ධීන් වාර්තා විය.
මෙම සිද්ධීන් විශ්ලේෂණය කිරීමේදී, අධිකරණයේ ගෞරවය සහ විනය පවත්වාගෙන යාම වෙනුවෙන් සාමාන්ය පුරවැසියන්ට සහ විපක්ෂ දේශපාලනඥයන්ට දැඩි ලෙස නීතිය ක්රියාත්මක වන බවත්, නමුත් බලයේ සිටින දේශපාලනඥයන් සම්බන්ධයෙන් යම් නම්යශීලී බවක් පෙන්වන බවටත් වන මහජන මතයක් ගොඩනැගී ඇත.
ව්යුහාත්මක දුරස්ථභාවය: නීතිය සහ ජනතාව අතර පරතරය
ශ්රී ලංකාවේ අධිකරණ ක්රියාවලිය මහජනතාවගෙන් ඈත් වීමට ප්රධාන වශයෙන්ම බලපා ඇත්තේ දේශපාලන බලපෑම්වලට අමතරව, පද්ධතිය තුළ මුල් බැසගත් ව්යුහාත්මක ගැටලුය.
- නඩු ගොඩගැසීම සහ ප්රමාදයන්: විනිසුරුවරුන් සහ සම්පත් හිඟකම හේතුවෙන් අධිකරණ පද්ධතිය අධිභාර වී ඇත. 2023 වන විට නඩු මිලියන 1.1 කට අධික ප්රමාණයක් ගොඩගැසී තිබීම, යුක්තිය පමා වීම, යුක්තිය ප්රතික්ෂේප වීම හා සමාන බවට වන මතය තහවුරු කරයි.
- තාක්ෂණික පසුගාමීත්වය: දියුණු විදේශීය රටවල් ඊ-ගොනු කිරීම, අතථ්ය නඩු විභාග සහ දත්ත විශ්ලේෂණ වැනි තාක්ෂණයන් හරහා කාර්යක්ෂමතාව ඉහළ නංවන විට, ශ්රී ලංකාව කඩදාසි මත පදනම් වූ යල් පැන ගිය ක්රමවේද මත යැපීම යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්රියාවලිය තවදුරටත් මන්දගාමී කර ඇත.
- ප්රවේශ වීමේ බාධක: අධිකරණ ගාස්තු සහ නීති නියෝජනය සඳහා වන අධික පිරිවැය, නීතිමය ක්රියා පටිපාටි පිළිබඳ දැනුවත්භාවය නොමැතිකම සහ භාෂාමය අභියෝගයන් විශේෂයෙන්ම අඩු ආදායම්ලාභී සහ ග්රාමීය ප්රජාවන්ට යුක්තිය ලබා ගැනීමේ මූලික බාධක බවට පත්ව ඇත.
- සංස්කෘතික ගැටලු: දූෂණය සහ විනිවිදභාවය නොමැතිකම පිළිබඳ මහජන සංජානනය හේතුවෙන් අපරාධ යුක්ති විනිශ්චය පද්ධතිය කෙරෙහි විශ්වාසය අඩු වී ඇත. ඊට අමතරව, ADR වැනි විකල්ප ආරවුල් විසඳීමේ ක්රමවේදයන් ප්රමාණවත් ලෙස භාවිතයට නොගැනීම ද අධිකරණය මත ඇති බර වැඩි කර ඇත.
ශ්රී ලංකාවේ අධිකරණ පද්ධතියට අදාළව මේ වන විට මතුවී ඇති ප්රධාන අභියෝගය වන්නේ, දේශපාලන බලය හමුවේ ස්වාධීනත්වය ආරක්ෂා කර ගනිමින්, සියලු පුරවැසියන්ට නීතිය සමාන බවට වන විශ්වාසය යළි ස්ථාපිත කිරීමයි.
මන්ත්රීනී ලක්මාලි හේමචන්ද්ර මහත්මිය සම්බන්ධ සිදුවීම, නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේදී පක්ෂ-පාතීත්වයක් ඇති බවට වන මහජන සංජානනය ශක්තිමත් කරයි. මෙම ද්විත්ව ප්රමිතිය පිළිබඳව ඇති වී ඇති අදහස්, අධිකරණ පද්ධතියේ ව්යුහාත්මක ගැටලු සමඟ එකතු වූ විට, යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්රියාවලිය පිළිබඳ සමස්ත මහජන විශ්වාසය තවදුරටත් හීන කරනු ඇත.
මෙම තත්ත්වය වෙනස් කිරීම සඳහා, දේශපාලන බලපෑම්වලින් තොරව නීතියේ ආධිපත්යය සහතික කිරීම, තාක්ෂණික ප්රතිසංස්කරණ ක්රියාත්මක කිරීම සහ යුක්තියට ප්රවේශ වීමේ බාධක ඉවත් කිරීම අත්යවශ්ය වේ. එසේ නොමැති නම්, ශ්රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ට නීතිය යනු ළඟා විය නොහැකි, කාලය නාස්ති කරන සහ සම්පත් අධික ක්රියාවලියක් බවට පවතිනු ඇත.
පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතිය:-
මෙම වෙබ් අඩවියේ පළවන පුවතක් හේතුවෙන් යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයක අපහසුතාවක් පැනනගින්නේ නම් හෝ යම් තොරතුරක් නිවැරදි විය යුතු යැයි යම් පුද්ගලයකුට හෝ පාර්ශ්වයකට හැඟෙන්නේ නම්, ඒ වෙනුවෙන් ප්රතිචාර දැක්වීමට සම්පූර්ණ අයිතිය පවතී. harideshaya.lk නිරන්තරයෙන් නිවැරදි තොරතුරු වාර්තා කිරීමට බැඳී සිටින අතර, වෘත්තීය ආචාරධර්මවලට ගරුකරන අන්තර්ජාල වේදිකාවක් ලෙස පිළිතුරු ලබාදීමේ අයිතියට ගරුකරයි.
ඒ වෙනුවෙන් කරුණාකර අපට දැනුම්දෙන්න..
Email – [email protected]
WhatsApp – +94771474028